• PZITB Oddział w Łodzi
  • Struktura organizacyjna
  • Działalność
  • Członkostwo
  • Rys historyczny
  • Statut
  • Nagrody i medale PZITB
• Aktualności i wydarzenia
• CUTOB
  • O CUTOB
  • Zespół Rzeczoznawców
  • Zespół do spraw inwestycji
  • Szkolenia
  • Kursy na upr. budowlane
• Konkurs im. prof. Kuczyńskiego
  • Profesor Władysław Kuczyński
  • Edycja 2023
  • Laureaci edycji 2020
  • Laureaci edycji 2019
  • Laureaci edycji 2018
  • Laureaci edycji 2017
  • Laureaci edycji 2016
• zbudowano w łódzkiem 2018
• Rekomendujemy
• Kontakt

Rys historyczny oddziału łódzkiego PZIB/PZITB

          4 maja 1934 roku w Warszawie został powołany do życia Polski Związek Inżynierów Budownictwa (w skrócie PZIB). Początkowo działalność PZIB koncentrowała się w stolicy Rzeczypospolitej Polskiej, skąd wywodziła się większość spośród 150 członków założycieli Związku. Jednak już II Walny Zjazd PZIB, obradujący 16 lutego 1936 r. w Katowicach, powołał do życia 6 pierwszych Oddziałów: Warszawski, Lwowski, Krakowski, Śląsko-Dąbrowski (z siedzibą w Katowicach), Poznański i Morski (z siedzibą w Gdyni). Nie oznacza to bynajmniej, że w Łodzi nie było wówczas inżynierów budowlanych. Owszem, kilku naszych starszych kolegów znalazło się w gronie 150 członków – założycieli PZIB, a Stanisław Brzozowski był jednym z trzynastu członków Honorowego Komitetu Organizacyjnego Założycielskiego Zjazdu PZIB (4-5 maja 1934 r.). W kronice sporządzonej przez Główną Komisję Historyczną ZG PZITB odnotowano, że podczas II kadencji w Łodzi pracowała grupa około trzydziestu członków PZIB, której przewodniczył Stanisław Więckowski [1]. W końcu nasze miasto znalazło się w zaszczytnym gronie ośmiu ośrodków, w których koncentrowała się działalność Polskiego Związku Inżynierów Budowlanych w nie tak długim przecież okresie funkcjonowania. Stało się to 14 września 1937 r. we Lwowie w wyniku uchwały III Walnego Zjazdu PZIB, który powołał kolejne dwa Oddziały: Łódzki i Pomorski (z siedzibą w Toruniu).

Według relacji Mariana Kwiatkowskiego [2] od jesieni 1936 r. w Łodzi pracowała grupa członków PZIB, której człon stanowili inżynierowie z Szefostwa Budownictwa Wojskowego DOK IV, na którego czele stał Stanisław Więckowski. Oficjalnie jednak Oddział Łódzki PZIB rozpoczął działalność w III kadencji, która rozpoczęła się po zjeździe lwowskim. Funkcję przewodniczącego powierzono Stanisławowi Więckowskiemu, a jego zastępcy Eugeniuszowi Kluźniakowi. Sekretarzem Oddziału został Dionizy Gawałkiewicz, a skarbnikiem Jan Kajrunajtis. Pod koniec 1938 r. Oddział zrzeszał pół setki inżynierów budowlanych. Wiosną 1939 r. rozpoczęła się IV kadencja, w której Oddziałowi przewodniczył Władysław Wyszkowski, a jego zastępcami byli Alfons Grapow i Jan Kajrunajtis. W okresie ponad dwuletniej działalności, którą przerwał wybuch II wojny światowej, w Oddziale Łódzkim PZIB funkcjonowały trzy Komisje: Techniczno-Naukowa (przewodniczący Alfons Grapow), Zawodowa (przewodniczący Stefan Stawiński), Odczytowo- Wycieczkowa (przewodniczący Konstanty Tesławski). Zorganizowano również kilka kursów projektowania publicznych schronów przeciwlotniczych oraz opracowano m.in. 7 projektów typowych tego rodzaju obiektów. Ponadto członkowie Oddziału przyczynili się do zorganizowania na terenie Łodzi stacji doświadczalnej służącej do badania jakości materiałów budowlanych.

W okresie wojny inżynierowie budowlani zasilili korpus oficerski Wojska Polskiego, a w okresie okupacji organizacja PZIB została wcielona do Biur Wojskowych Armii Krajowej, jako kadrowa jednostka saperów pod kryptonimem „Ciągnik” [1]. Ponadto wielu członków PZIB brało czynny udział w organizacji tajnego nauczania. Tego rodzaju działalność edukacyjną dość obszernie opisuje Marian Kwiatkowski [2]. Była ona prowadzona w dwóch obozach jenieckich: Oflag II B – Arnswalde oraz Oflag II D – Grossborn. Autor odsyła przy tym do obszernego „Sprawozdania Studium Politechnicznego w Polskim Obozie Jeńców Oflag II D za okres od 1940 r. do 20 grudnia 1944 r.”, którego odpis został przekazany w 1946 r. władzom Politechniki Warszawskiej, dzięki czemu osoby kontynuujące studia inżynierskie mogły uzyskiwać zaliczenia projektów i egzaminów zrealizowanych na terenie obozu jenieckiego. Wydaje się, że nie można nie wspomnieć o tego rodzaju chlubnej działalności, tym bardziej że członkowie Oddziału Łódzkiego PZIB mieli w niej znaczący udział. I tak Stanisław Więckowski przewodniczył powstałej wiosną 1940 r. Sekcji Lądowej Koła Inżynierów i Techników, działającego na terenie wspomnianych obozów jenieckich. Natomiast Marian Kwiatkowski był szefem Wydziału Inżynierii Studium Politechnicznego, które zostało zorganizowane 14 listopada 1944 r. w obozie Oflag II D – Grossborn. Warto również odnotować, że w obozie tym zorganizowano także kursy oraz egzaminy na uprawnienia budowlane według programów realizowanych w Polsce do września 1939 r. Zaświadczenia o zaliczeniu tego egzaminu były honorowane do końca 1947 r. przez ówczesne Ministerstwo Odbudowy [2].

 Po wojnie PZIB reaktywował swoją działalność 24 września 1945 r. Liczący około 30 inżynierów Oddział Łódzki wznowił działalność, jako szósty z kolei, 8 sierpnia 1946 r. pod przewodnictwem Stanisława Godziny. Trzeba jednak pamiętać, że Związkowi przypadło działać w innej niż przed wojną sytuacji społeczno- politycznej. Na przykład działacze powstałej w grudniu 1945 r. Naczelnej Organizacji Technicznej (NOT) stwierdzili, że PZIB nie jest w stanie zagwarantować pełnej integracji świata technicznego budownictwa wokół sprawy budowy socjalistycznej Polski [1]. W związku z tym w ramach NOT-u utworzono 15 lutego 1947 r. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Budownictwa (SITB), którego Oddział Łódzki zawiązał się 9 października 1947 r. pod przewodnictwem Alfonsa Graviera. W tej sytuacji jedynym racjonalnym wyjściem było połączenie obu organizacji, co też nastąpiło najpierw na szczeblu Oddziałów (w Łodzi stało się to 25 maja 1948 r.), a później na szczeblu centralnym w Warszawie 14-15 czerwca 1948 r. podczas Zjazdu Organizacyjnego, na którym powołano Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa (PZITB). W 1948 roku rozpoczął się zatem nowy etap w dziejach ruchu stowarzyszeniowego kadry technicznej budownictwa, który na kilka dekad został wtłoczony w ramy wyznaczone przez władze reprezentujące „lud pracujący miast i wsi”. PZITB stał się siłą rzeczy organizacją mniej elitarną, z którą przez lata związanych było również wielu autentycznych społeczników.

.Podstawowe fakty związane z działalnością Oddziału Łódzkiego PZITB w okresie do 1984 roku zostały przytoczone w opracowaniu przygotowanym swego czasu przez Mariana Kwiatkowskiego – przewodniczącego Komisji Historycznej Oddziału [2, 3]. Tutaj chciałbym przypomnieć jedynie niektóre z dokonań łódzkich działaczy, którzy na przykład byli prekursorami rzeczoznawstwa budowlanego w naszym stowarzyszeniu. Stało się to za sprawą uchwały podjętej 13 lutego 1957 r. przez Zarząd Oddziału, powołującej Komisję Organizacyjną Zespołu Rzeczoznawców. Wkrótce do zespołu zakwalifikowano 20 członków PZITB, a pierwsza ekspertyza została opracowana w listopadzie 1957 r. Po 5 latach samodzielnej działalności, 1 lipca 1962 r. – na mocy uchwały Prezydium Zarządu Głównego – została powołana w Łodzi 2. Grupa Rzeczoznawców PZITB, która funkcjonowała do 21 marca 1984 r. Nasz Oddział był gospodarzem X Krajowego Zjazdu Delegatów PZITB, który odbył się 18-20 maja 1959 r. oraz XXVII Krajowego Zjazdu Delegatów PZITB, który obradował 22 i 23 czerwca 1990 r. Ten drugi stanowił istotną cezurę w historii stowarzyszenia dzięki przyjęciu nowego statutu PZITB, w którym zapisano, że Oddziały mają osobowość prawną. Również w uchwale generalnej zjazdu znalazło się wiele istotnych zapisów, w tym zalecenie nowemu Zarządowi Głównemu, aby podjął starania w celu powołania Budowlanej Izby Samorządu Zawodowego.

Władze Oddziału PZITB w Łodzi

Swego czasu organizacja konferencji nie była rzeczą prostą ani łatwą. Dlatego trzeba odnotować, że w Łodzi zostały zorganizowane pierwsze trzy ogólnopolskie konferencje naukowo-techniczne KONTRA dotyczące problematyki ochrony budowli przed korozją: 24-26 listopada 1969 r., 7-8 października 1971 r. oraz 14-15 października 1974 r. Pomysłodawcą i współorganizatorem merytorycznym był Komitet Trwałości Budowli Zarządu Głównego PZITB. Nieco później nasz Oddział dopracował się własnej konferencji naukowo- technicznej, która pod hasłem „Fizyka budowli w teorii i praktyce” odbywa się w cyklu dwuletnim począwszy od 1987 r. aż do 2003 r., kiedy to zrezygnowano  z organizacji tej konferencji na rzecz Katedry Fizyki Budowli i Materiałów Budowlanych PŁ. W roku 1991 i 1992 Oddział Łódzki oraz Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Łódzkiej zorganizowały w Krynicy XXXVII i XXXVIII Konferencję Naukową KILiW PAN oraz Komitetu Nauki PZITB. Ówczesna ekipa organizacyjna obu konferencji może mieć zasłużone poczucie satysfakcji, albowiem nigdy wcześniej ani też – jak dotąd – później ośrodkowi łódzkiemu nie powierzono organizacji tej konferencji. Po długiej przerwie Oddział Łódzki zanotował współpracę przy organizacji Konferencji Naukowo-Technicznej „85 lat pierwszego polskiego prawa budowlanego”, która odbyła się w Politechnice  Łódzkiej 6-7 czerwca 2013 roku.

Warto dodać, że współpraca z tą uczelnią ma długą tradycję, bo zaczęła się już w 1956 roku, kiedy to powstał – jako szósty z kolei – Wydział Budownictwa Lądowego. Odtąd przez większość kadencji władz statutowych Oddziału naukowcy z tego Wydziału wybierani byli na funkcję Przewodniczącego Zarządu Oddziału a potem Oddziału. Nie dziwi więc fakt, że już od 1987 roku Oddział organizuje doroczny konkurs na najlepszą pracę dyplomową wykonaną przez studentów Wydziału Budownictwa i Architektury PŁ, któremu od 1999 roku patronuje Profesor Władysław Kuczyński. Złożona głównie z pracowników naukowych Wydziału Komisja Nauki należała zwykle do najbardziej aktywnych w Oddziale, co doceniły władze centralne Związku organizując przez trzy kolejne lata wyjazdowe posiedzenia Zarządu Komitetu Nauki PZITB odpowiednio: 23 kwietnia 2009 r., 8 kwietnia 2010 r.oraz 17 marca 2011 r.

Przez ostatnie lata widoczna jest w Oddziale Komisja Seniorów, w działalności której pamięta się o jubileuszach Koleżanek i Kolegów a działacze komisji podtrzymują – zapoczątkowaną w 1988 roku – tradycję uczczenia w Dzień Zaduszny pamięci zmarłych członków naszego Oddziału. Pewnego rodzaju ukoronowaniem działalności tej komisji było zorganizowanie w Łodzi 15-17 maja 2013 r. XXVI Krajowej Narady Seniorów PZITB.  Statutowe władze Oddziału dużą wagę przywiązują do pracy z młodzieżą. Bardzo pomocny w tych działaniach jest regulamin Komitetu Młodej Kadry, który Zarząd Główny PZITB przyjął 18 stycznia 2012 r. na mocy uchwały nr 103/2012. Zgodnie z nim w kwietniu 2012 r. na Wydziale Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska PŁ odbyło się – z inicjatywy kolegi Andrzeja B. Nowakowskiego –  zebranie założycielskie Koła Młodej Kadry funkcjonującego przy Zarządzie Oddziału Łódzkiego PZITB. Liczące 49 osób koło jest naszą inwestycją w przyszłość i jednocześnie nadzieją, że działalność Stowarzyszenia będzie w Łodzi kontynuowana jeszcze przez długie lata.

  Nie podejmuję się wymienić z imienia i nazwiska nawet niewielkiej grupy Koleżanek i Kolegów, których ofiarna praca pro publico bono wzbogaciła dorobek Oddziału Łódzkiego, najpierw PZIB, a później PZITB. Jednak nie mogę nie wspomnieć o szczególnej grupie osób wyróżnionych godnością honorowego członka PZITB: w maju 1984 r. godność tę przyznano Wacławowi Filipowiczowi (1919 – 2011), w maju 1993 r. – prof. Jerzemu Sułockiemu (1921-1998), a w czerwcu 1996 r. – prof. Władysławowi Kuczyńskiemu (1915-2003). Biogramy tych wybitnych działaczy Oddziału Łódzkiego PZITB są zamieszczone w  pracy [5].

  Należy również odnotować, że po raz pierwszy godność honorowego przewodniczącego Zarządu Oddziału PZITB w Łodzi, Walne Zgromadzenie Delegatów Oddziału nadało 7 marca 1990 r. Koledze Władysławowi Strusińskiemu (1923 – 1991), który cieszył się nią do przedwczesnej śmierci 15 lipca 1991 r.  Przyjęty 23 czerwca 1990 r. nowy statut [4] m. in. zmienił nazwę funkcji przewodniczącego Zarządu Oddziału na funkcję przewodniczącego Oddziału i dlatego uchwała Walnego Zgromadzenia Delegatów Oddziału z 7 października 1993 roku dotyczyła już nadania godności honorowego przewodniczącego Oddziału PZITB w Łodzi, którą szczyci się do dzisiaj autor niniejszego opracowania.

                                                Andrzej B. Nowakowski – honorowy Przewodniczący  Oddziału

Materiały cytowane w tekście:

[1] Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa – Rys historyczny 1934-1948-1984. COIB, Warszawa 1987.

[2] Kwiatkowski M.: Rys historyczny Oddziału Łódzkiego PZITB od 1934 r. do 1974 r. (maszynopis).

[3] Kwiatkowski M.: Rys historyczny Oddziału Łódzkiego PZITB od 1975 r. do 1984 r. (maszynopis).

[4]  Statut Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa uchwalony 23 czerwca 1990 r.przez  XXVII Krajowy Zjazd Delegatów PZITB w Łodzi,  Warszawa 1991.

[5]  Praca zbiorowa pod red. Stefana Pyraka.: Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa   1934 – 2014, Wyd. ZG PZITB, Warszawa 2014